Luisteropdracht functies van muziek

Deze luisteropdracht is opgesteld aan de hand van het stappenplan op blz. 137 van Nieuw Geluid
Apa:(Vrolijk, R., Aussems, L., Ee, E. van, Hogenes.,M., Maurik, M. van & Scheepers, M. (2013) Nieuw geluid. Groningen:Noordhoff)
 Voor deze opdracht luisteren de kinderen naar 5 geluidsfragmenten en bepalen hierbij wat de functie van het fragment is.
De fragmenten zijn:
1:Inno di Mameli -Fratelli d'Italia( Nationaal volkslied Italië)
2:Birdy - Skinny Love
3:Avicii - Levels
4:Miles Davis - Freddie Freeloader
5:Khuskan - Elevator Music

Stap 1: Luister naar het muziekstuk dat je wilt gebruiken en focus inhoudelijk op de diverse kwaliteitscriteria. Ga op zoek naar betekenis, vorm, klankaspecten en bepaal welke luisterstijlen gestimuleerd worden.

Lied:
1: Inno di Mameli Hele lied.

Tijdens het luisteren van het volkslied vallen gelijk de korte, harde stoten op. Alle instrumenten die je hoort worden fel en met korte stoten gespeeld, waardoor je je gelijk in een aaneengesloten rij waant. Er zijn geen hoge stemmen in de zang terug te vinden, wat een sterkere, agressievere klank tot gevolg heeft. Door de veranderingen in klanksterkte is er steeds een opbouw terug te horen en aan het einde bouwt het lied zich nog een keer hard op naar de climax, waar je jezelf goed in kan verliezen. Als ik er naar luister voel ik me gelijk in een rij staan, zingend tussen anderen die dit ook doen. Ook krijg je de drang er op te gaan marcheren. Doordat ik ook nog de tekst kan verstaan weet ik dat het lied eensgezindheid en vastberadenheid moet uitstralen, maar ook zonder tekst is dit door bovenstaande redenen te voelen. Dit lied stimuleert hierdoor sterk de creatieve en sociale luisterstijl. Met het oog op de drang tot marcheren komt ook de motorische luisterstijl terug.

2: Skinny love: 00.00-01.30

Dit lied kenmerkt zich door het gebruik van slechts een piano en zang. Het is een hoge vrouwenstem, die in samenwerking met de tekst het doel heeft je te ontroeren. Het is een rustig luisterlied, waarbij de piano door wisselingen in klankduur en sterkte de kracht en het tempo van het verhaal beïnvloedt. Bij dit lied kan iedereen wel een ervaring uit zijn eigen leven terughalen, je kan er helemaal in wegzakken. Hierom zou ik bij dit lied zeggen dat vooral de creatieve luisterstijl wordt gestimuleerd. Als iemand die zelf instrumenten bespeelt en veel met muziek bezig is wordt ook de musicerende luisterstijl geprikkeld waarbij ik erg let op de verhoudingen tussen stem en piano.

3:  Levels . 01.18-02.55

Dit lied is een typisch modern dancenummer, opgebouwd in fasen van 4 maten. Het lied begint met een vaste beat, die soms wegvalt om plaats te maken voor melodie. Deze melodie wordt dan zachtjes ingezet, om in steeds 4 maten op te bouwen tot een climax, waarbij zowel melodie als ritme op hun sterkst terugkomen. Elke maat komt er weer een klank bij, waardoor de klankkleur dus steeds groeit. Door dit lied waan ik me gelijk op een dansvloer of bij een festival. Ik kan hier niet bij stilzitten, maar neem wel de moeite om goed te letten op die opbouw, die mij sinds ik het de eerste keer hoorde bij elk dancenummer opvalt. Hieruit concludeer ik dat bij mij de analytische, motorische, creatieve en sociale luisterstijlen allen worden gestimuleerd.


4: Freddie Freeloader 00.00-02.00

 Bij dit nummer is het lastiger om patronen  te ontdekken. Jazz is immers een erg vrije muziekstijl, die zich niet altijd aan regels houdt. Ik luister niet het hele lied, maar slechts de eerste 2 minuten.
Aanvankelijk is hier een patroon te herkennen door de trompet. Deze verandert weinig van klank-duur en -hoogte en herhaalt zich regelmatig. Tussendoor zorgt de piano voor meer kleur. De snaredrum zorgt voor het tempo en maakt dat het zowel een rustgevend als energiek muziekstuk is.
Daarna volgt een lange pianosolo. De klankduur is kort, met weinig uitzonderingen. Ook de klanksterkte verandert hier weinig. Door dit muziekje waan ik me in een rokerig café, waar ik met vrienden zit te praten. Ook krijg ik erg de drang om met mijn vingers te knippen en hoofd te bewegen. Dit stuk stimuleert mijn motorische,creatieve en sociale luisterstijl.


5: Elevator music   00.00-01.30

 Dit lied heeft een constant patroon. Het fragment speelt zichzelf steeds opnieuw af. Er is een constante lage toon door het fragment heen te horen, met een constante klankduur. Alleen de klankhoogte verandert constant, zei het in hetzelfde patroon. Daardoorheen is dezelfde hoge melodie continue te horen. Er is weinig variatie in klankduur, wel in klankhoogte. Door de verschillende geluiden is er een gevarieerde klankkleur. Door dit nummer denk je gelijk aan in de wacht staan tijdens het bellen, of in de lift. Ik krijg er een ongeduldig en geïrriteerd gevoel van. Ik wil het nummer analyseren, om de tijd te doden tijdens het luisteren, maar die analyse is snel voorbij doordat het nummer weinig variatie biedt.

Stap 2: Vraag je af hoe kinderen luisteren en wat je de kinderen kunt laten ontdekken met dit muziekstuk.

De kinderen krijgen van te voren de opdracht goed te luisteren naar het lied en te bepalen wat de functie ervan is.Dit staat hierbij open voor hun interpretatie, ze hoeven dus niet uit verschillende functies te kiezen maar bepalen zelf waar het lied voor zou zijn bedoeld. Tijdens het nabespreken zal ik wel enkele bekende functies behandelen.  Ze zullen dus heel erg gefocust naar het lied gaan luisteren en echt met het lied zelf bezig zijn, niet met wat ze ermee kunnen doen. Daarom zou ik in eerste instantie zeggen dat de kinderen met een analytische luisterstijl zullen luisteren. Maar elk lied zal wel een gevoel bij de kinderen oproepen, waardoor de creatieve luisterstijl ook sterk wordt geprikkeld. Levels en Skinny Love zijn liedjes die in de afgelopen jaren zijn uitgekomen dus die zullen gelijk tot de verbeelding spreken, maar de andere drie liedjes zijn voor hen onbekend. Ze zullen dus zien dat ook dan er gelijk gevoelens en gedachten in je opkomen en wat de reden was van de artiest om dit muziekstuk te maken. Ook moeten de kinderen goed kijken naar het verschil tussen de liedjes. Wat is het verschil in bijvoorbeeld opbouw of stijl? Wat is het effect daarvan op het gevoel wat de liedjes oproepen?

Stap 3: Bepaal welke opdrachten je wilt koppelen aan dit stuk.

Tijdens elk fragment gaan kinderen goed focussen op het gevoel wat het liedje opwekt.  Wat horen ze en wat voelen ze daardoor? Daarna gaan ze bepalen waar het liedje voor bedoeld is. Wat was de intentie van de artiest? Wanneer en waar kan je dit liedje horen?  Waarom dan en op die plek?
De kinderen vullen de antwoorden op een blad in. Het blad zou er dan als volgt uit kunnen zien:

Lied:               Wat hoor je?:                 Wat roept het op?:        Waar/wanneer hoor je dit?:     Functie:



Waarin verschilt het liedje met het vorige liedje?



Stap 4: Beschrijf wat de kinderen doen:

De kinderen luisteren intensief naar het lied en noteren hun bevindingen op het werkblad. Ze vergelijken hun gevoel bij het lied met ervaringen met muziek (zoals een herinnering aan een optreden, een bezoek aan een winkel,etc.) , welke komen overeen?
Daarna delen ze hun bevindingen met elkaar.

Stap 5: Kies een didactische werkvorm voor de activiteit
De didactische werkvorm die we bij deze les gebruiken is denken-delen-uitwisselen. De kinderen luisteren analytisch naar klank,vorm en betekenis. Ze oefenen met het noteren van antwoorden op open vragen. Deze zijn geschikt voor expressie en betekenisvragen. De kinderen luisteren analytisch naar de muziek en noteren daarna hun bevindingen op het blad.

Stap 6: Bekijk of je gebruik kunt maken van coöperatief leren.
Dat is bij deze opgave zeker het geval: Los van het feit dat liedjes een bepaalde functie hebben kunnen kinderen het nog steeds verschillend interpreteren. Door hun bevindingen te delen en hierover in gesprek te gaan kunnen ze dit inzien en ook vanuit het perspectief van een ander naar het muziekstuk luisteren.

Stap 7: Zorg voor een verrassende opening voor de opdracht.
  Terwijl ik veins de muziekles op de normale manier te openen door een verhaal te beginnen, zorg ik dat mijn stagebegeleidster stiekem spannende achtergrondmuziek opzet. Tijdens deze muziek zal ik mijn verhaal steeds aanpassen aan de muziek, zodat deze mijn verhaal versterkt. Daarna zal ik aan de leerlingen vragen wat voor muziek ze hoorden en wat dit met mijn verhaal deed. Wat zou de functie van de muziek zijn geweest?

Stap 8: Bepaal hoe je de opdracht wilt nabespreken.
We bespreken de opdracht klassikaal na. Samen lopen we alle antwoorden nog eens door en proberen bij elke functie nog meer voorbeelden te vinden. Daarnaast zoeken we samen naar andere functies van muziek en mogen de leerlingen voorbeelden noemen van liedjes die voor hen een andere functie hebben. Enkele functies die voorbij kunnen komen:
-Creëren van saamhorigheid, trots opwekken. (lied 1)
- Ontroeren, een verhaal overbrengen. (lied 2)
- Oppeppen, beweging stimuleren, een feestsfeer creëren. (lied 3) (link naar moderne kledingwinkels.
- Ontspannen, vermaken, (lied 4)
- Muziek om stilte bij wachten in te vullen. (lied 5)

Stap 9+10:Feedback:
Zie hieronder de eerste versie van de opdracht + feedback van Suzanne Wierstra.

Naar aanleiding van de feedback heb ik besloten om de filmpjes in de opdracht te zetten zodat duidelijker is om welke fragmenten het gaat. Ook heb ik de fragmenten van te voren afgebakend, zodat ik op een passend moment tijdens de les kan stoppen.
Door een opdracht aan het werkblad toe te voegen, moeten de kinderen niet alleen de fragmenten op zich analyseren, maar ook de verschillen hiertussen. Dit maakt de opdracht nog uitdagender.
Verder was de opening erg positief opgevallen.

Oude versie + Feedback: